| Tiếng Việt | English |
| B | |
| Bản sao di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia | Replicas of vestiges, antiquities and national treasures |
| Bảo quản là tập hợp các hoạt động, biện pháp nhằm phòng ngừa và hạn chế nguy cơ làm hư hỏng, gây hủy hoại mà không làm thay đổi yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu, bao gồm bảo quản di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu. | Preservation means a combination of activities and measures to prevent and mitigate the risk of damaging or destroying, without changing the original elements constituting, historical-cultural relics, scenic spots, vestiges, antiquities, national treasures or documentary heritage, covering preservation of historical-cultural relics, scenic spots, vestiges, antiquities, national treasures and documentary heritage.
|
| Bảo tàng là thiết chế văn hóa thực hiện nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, tư liệu hóa, bảo quản, trưng bày, diễn giải, giáo dục, truyền thông di sản văn hóa, phục vụ nhu cầu tham quan, học tập, trải nghiệm về lịch sử, văn hóa, khoa học của công chúng và thúc đẩy phát triển bền vững. | Museum means a cultural institution that performs the tasks of researching, collecting, inventorying, documenting, preserving, displaying, interpreting, educating and communicating cultural heritage, thereby serving the public’s needs for visiting, learning and experiencing history, culture and science and promoting sustainable development.
|
| Bảo tồn di sản văn hóa là hoạt động nhằm bảo vệ và giữ gìn sự tồn tại lâu dài, ổn định của di sản văn hóa theo dạng thức vốn có của di sản văn hóa. | Conservation of cultural heritage means activities of safeguarding, and preserving the permanent and stable existence of, cultural heritage in its inherent form.
|
| Bảo vật quốc gia là di vật, cổ vật có giá trị đặc biệt quý hiếm, tiêu biểu của đất nước về lịch sử, văn hóa, khoa học. | National treasure means a vestige or an antiquity of exceptionally precious and rare and typical values of the country in terms of history, culture and science.
|
| Biểu đạt và truyền thống truyền khẩu | Oral expression and tradition |
| C | |
| Cảnh quan văn hóa của di tích là cảnh quan thiên nhiên, môi trường - sinh thái và không gian cảnh quan vật chất tự nhiên chứa đựng giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ cùng không gian văn hóa vật thể và phi vật thể liên quan có tầm quan trọng trong việc hình thành giá trị của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Cultural landscape of a relic means a natural and eco-environmental landscape and natural material landscape space containing historical, cultural, scientific and/or aesthetic values together with tangible and intangible cultural spaces associated therewith that are important for the formation of values of historical-cultural relics and scenic spots.
|
| Chủ thể di sản văn hóa phi vật thể là cộng đồng, nhóm người hoặc cá nhân sáng tạo, kế thừa, sở hữu, nắm giữ, thực hành, trao truyền và tái tạo di sản văn hóa phi vật thể. | Intangible cultural heritage bearers means communities, groups of people or individuals that create, take over, own, hold, practice, transmit and reproduce intangible cultural heritage.
|
| Cổ vật là di vật có giá trị tiêu biểu về lịch sử, văn hóa, khoa học, có từ 100 năm tuổi trở lên. | Antiquity means a vestige that has typical historical, cultural and/or scientific values and has existed for 100 years or more.
|
Collection means a combination of vestiges, antiquities, national treasures and documentary heritage that are collected, preserved and systematically arranged based on general signs in terms of form, content or material to meet the need of learning about natural history and society.
| Sưu tập là một tập hợp các di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu được thu thập, giữ gìn, sắp xếp có hệ thống theo những dấu hiệu chung về hình thức, nội dung hoặc chất liệu để đáp ứng nhu cầu tìm hiểu lịch sử tự nhiên và xã hội. |
| Công trình kinh tế - xã hội là công trình được thực hiện theo chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội của quốc gia, vùng, địa phương. | Socio-economic work means a work built under the relevant socio-economic development strategy, master plan or plan of the country or a region or locality.
|
| Công trình trực tiếp phục vụ bảo vệ và phát huy giá trị di tích là công trình phụ trợ, hạ tầng kỹ thuật, tôn tạo cảnh quan văn hóa của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, bảo tàng, nhà trưng bày liên quan đến giá trị của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, chức năng bảo đảm an toàn, an ninh cho di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh và sử dụng, phục vụ hoạt động văn hóa diễn ra tại di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, phù hợp với tính chất, loại hình của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Works serving safeguarding and promotion of values of relics means auxiliary works, technical infrastructure or embellished cultural landscapes of historical-cultural relics, scenic spots, museums and galleries related to the values of historical-cultural relics and scenic spots, the function of ensuring safety and security for historical-cultural relics and scenic spots, and the use and service of cultural activities taking place at historical-cultural relics and scenic spots, in conformity with the nature and type of historical-cultural relics and scenic spots.
|
| D | |
| Danh lam thắng cảnh là cảnh quan thiên nhiên hoặc cảnh quan thiên nhiên, địa điểm có sự kết hợp với công trình kiến trúc có giá trị lịch sử, khoa học, thẩm mỹ. | Scenic spot means a natural landscape or a natural landscape/place associated with an architectural work of historical, scientific and/or aesthetic values.
|
| Di sản tư liệu là nội dung thông tin gốc được tạo lập có chủ ý của nhóm người hoặc cá nhân, thể hiện trực tiếp bằng ký hiệu, mật mã, chữ viết, hình vẽ, âm thanh, hình ảnh tĩnh hoặc động, dạng số và dạng thức khác trên vật mang tin gốc có thể tiếp cận và có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ đối với ít nhất một cộng đồng, được kế thừa và trao truyền. | Documentary heritage means original information contents intentionally created by groups of people or individuals, directly expressed in signs, cypher, scripts, drawings, sounds, or static or dynamic images, in numerical form and other forms on original information carriers that are accessible and have historical, cultural, scientific and/or aesthetic values for at least one community, and taken over and transmitted.
|
| Di sản văn hóa có nguy cơ bị mai một, thất truyền | Cultural heritage in danger of being faded away or falling into oblivion |
| Di sản văn hóa phi vật thể là tri thức, kỹ năng, tập quán, biểu đạt văn hóa cùng đồ vật, đồ tạo tác, không gian liên quan được cộng đồng, nhóm người, cá nhân thực hành, trao truyền qua nhiều thế hệ và hình thành nên bản sắc văn hóa của họ, không ngừng được trao truyền, bảo vệ, tái tạo, sáng tạo, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. | Intangible cultural heritage means knowledge, skills, practices, cultural expressions as well as objects, artifacts and spaces associated therewith that communities, groups of people and individuals practice and transmit from generation to generation and that form their cultural identity, continuously transmitted, protected, reproduced and created, and having historical, cultural and/or scientific values.
|
| Di sản văn hóa vật thể là sản phẩm vật chất có một, một số hoặc tất cả giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ, bao gồm di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia. | Tangible cultural heritage means physical products possessing one, several or all of historical, cultural, scientific and aesthetic values, and includes historical-cultural relics, scenic spots, vestiges, antiquities and national treasures. |
| Di tích lịch sử - văn hóa là công trình kiến trúc, nghệ thuật, cụm công trình xây dựng, địa điểm, di chỉ khảo cổ hoặc cấu trúc có tính chất khảo cổ học; di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia thuộc công trình, cụm công trình, địa điểm, di chỉ hoặc cấu trúc đó, có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. | Historical-cultural relics means architectural and artistic works, complexes of construction works, archaeological sites or structures; and vestiges, antiquities and national treasures pertaining to those works, complexes, sites or structures that have historical, cultural and/or scientific values.
|
| Di vật là hiện vật được lưu truyền lại có giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học. | Vestige means an object that has been transmitted and has historical, cultural and/or scientific values.
|
| G | |
| Ghi danh là hoạt động đưa di sản văn hóa phi vật thể, di sản tư liệu đáp ứng tiêu chí vào Danh mục quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể, Danh mục quốc gia về di sản tư liệu hoặc các danh sách của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hợp quốc (UNESCO), bao gồm ghi danh di sản văn hóa phi vật thể, ghi danh di sản tư liệu. | Inscription means the inclusion of intangible cultural heritage or documentary heritage that satisfies the law-specified criteria in the National List of Intangible Cultural Heritage, the National List of Documentary Heritage or Lists of the United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization (UNESCO), covering inscription of intangible cultural heritage and inscription of documentary heritage.
|
| Giám định di vật, cổ vật | Inspection of vestiges or antiquities |
| K | |
| Không gian văn hóa liên quan là nơi cộng đồng chủ thể sáng tạo, thể hiện, duy trì và lưu truyền di sản văn hóa phi vật thể. | Associated cultural space means a place where the community of bearers create, express, maintain and hand down intangible cultural heritage.
|
| Kí tự | Characters |
| Kiểm kê di sản văn hóa là hoạt động nhận diện, xác định giá trị, đánh giá hiện trạng, nguy cơ hủy hoại, xác lập cơ sở pháp lý và lập danh mục, hồ sơ khoa học di sản văn hóa. | Inventory of cultural heritage means the identification, valuation, evaluation of the current status and risk of deterioration, establishment of legal bases, and compilation of lists and scientific files, of cultural heritage.
|
| N | |
| Nghệ nhân di sản văn hóa phi vật thể là người thực hành, nắm giữ và trao truyền các kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết ở trình độ cao và hiểu biết sâu sắc về di sản văn hóa phi vật thể. | Intangible cultural heritage artisan means a person who practices, holds and transmits skills, techniques and know-how at a high level and has a sound understanding of intangible cultural heritage.
|
| Ngữ văn dân gian | Folklore |
| Người thực hành là thành viên của cộng đồng chủ thể di sản văn hóa phi vật thể, tham gia tích cực vào thực hành, trao truyền, tái tạo di sản văn hóa, góp phần để di sản văn hóa được thực hành hoàn chỉnh, hình thành bản sắc văn hóa và vì lợi ích của cộng đồng chủ thể. | Practitioner means a member of the community of intangible cultural heritage bearers who actively participates in the practice, transmission and reproduction of cultural heritage, contributing to the complete practice of cultural heritage and the formation of cultural identities and for the benefit of the community of bearers.
|
| P | |
| Phục hồi di tích là hoạt động phục dựng di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh đã bị hủy hoại trên cơ sở các cứ liệu khoa học về di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Relic revitalization means the revitalization of a destroyed historical-cultural relic or scenic spot on the basis of scientific data on historical-cultural relics and scenic spots.
|
| T | |
| Tài sản vô chủ, tài sản không xác định được chủ sở hữu | Derelict assets or assets with unidentifiable owners |
| Tập quán xã hội | Social practices |
| Thăm dò, khai quật khảo cổ | Archaeological exploration and excavation |
| Thăm dò, khai quật khảo cổ là hoạt động khoa học nhằm phát hiện, thu thập, nghiên cứu di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia và địa điểm khảo cổ. | Archaeological exploration and excavation means scientific activities of discovering, collecting and researching vestiges, antiquities, national treasures and archaeological sites.
|
| Tôn tạo di tích là hoạt động nhằm tăng cường khả năng sử dụng, khai thác và phát huy giá trị nhưng không làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích, cảnh quan văn hóa của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Relic embellishment means activities aimed at increasing the usability, exploitability and values of, without affecting the original elements constituting, relics and cultural landscapes of historical-cultural relics and scenic spots. |
| Tu bổ di tích là hoạt động nhằm tu sửa, gia cố, tôn tạo nhưng không làm ảnh hưởng đến yếu tố gốc cấu thành di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Relic restoration means activities of repairing, reinforcing and embellishing without affecting original elements constituting a historical-cultural relic or scenic spot.
|
| Tu sửa cấp thiết di tích là hoạt động sửa chữa hoặc chống đỡ, gia cố, gia cường tạm thời để ngăn chặn di tích khỏi bị sập đổ, hủy hoại nhưng không được tháo rời toàn bộ cấu kiện, thành phần kiến trúc của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Urgent repair of a relic means activities of repairing or temporarily supporting, reinforcing and consolidating a historical-cultural relic or scenic spot to prevent it from collapsing or being destroyed without disassembling all of its architectural structures and components.
|
| Vệ sinh cơ học | Mechanically cleaning |
| Y | |
| Yếu tố gốc cấu thành di tích là yếu tố tạo nên giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ, thể hiện đặc trưng của di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh. | Original elements constituting a relic means elements that create historical, cultural, scientific and/or aesthetic values, expressing the characteristics of a historical-cultural relic or scenic spot.
|
